شدت روشنایی چیست؟ استاندارد یا کمیتی که از اماکن نیمه روشن جلوگیری می‌کند! با این کمیت، کم نوری سرسام و آزار دهنده نیست. بله درست خواندید بدون دانستن پارامتر شدت روشنایی برای محیط، میزان نور نامناسبی انتخاب می‌کنید. در این محتوا در بلاگ آسیا پرتو با شدت روشنایی آشنا خواهید شد. سپس با واحد اندازه گیری و دستگاه سنجش‌گر این کمیت، ریز نکاتی را متوجه خواهید شد. در پایان نیز به پاسخ سوالاتی مانند تفاوت کاندلا و لوکس چیست؟ روشنایی و شدت نور چه تفاوتی دارند خواهید رسید.
با خواندن این محتوا، یک بار برای همیشه و با زبان فوق ساده با این کمیت شدت روشنایی آشنا شوید. این آَشنایی به قیمت دریافت روشنایی مناسب و عدم آسیب دیدگی چشم، سردرد و کمبود خلاقیت خواهد شد! نور شاید کم اهمیت برای ما اما پر اهمیت برای بدن ما است.
شدت روشنایی چیست و چه کاربردی دارد؟
شدت روشنایی شار نوری تابیده شده بر واحد مساحت است. در تعریف دیگر میزان تابش نور بر روی سطح را شدت روشنایی illuminance می‌گویند. مقدار تابش نور یا شار نوری (واحد لومن) به واحد سطح (1متر مربع) می‌تابد را شدت روشنایی یا چگالی شار نوری می‌گویند. شدت روشنایی را با حرف E نشان می‌دهند.
استاندارد EN 12464 برا شدت روشنایی محیط‌های داخلی کاربرد دارد.
فرمول شدت روشنایی، شار نوری فی Φ تقسیم بر A مساحت سطح است.
برای آشنایی با مفهوم لومن یا lm به مقاله لومن چیست مراجعه کنید.
کاربرد کمیت شدت نور تعیین نور مناسب و استاندارد هر مکان است. همچنین با محاسبه درست نور مورد نیاز منبع‌های روشنایی درست را انتخاب می‌کنیم و از افزایش هزینه خرید و انرژی جلوگیری خواهیم‌کرد. زمانی که نور استاندارد برای محیط تعریف شود، بهره‌وری کار، سلامت چشم‌ها و بدن حفظ خواهد شد.
واحد اندازه گیری شدت روشنایی چیست؟
واحد اندازهگیری شدت روشنایی لوکس Lux یا lx است، لوکس در واقع همان لومن بر مترمربع است.
Lux = Lumen / m2
لومن Lumen واحد شار نوری و مترمربع m2 واحد سطح یا مساحت است. شدت روشنایی 1 لوکس به معنی تابش 1 لومن نور بر 1 متر مربع است. برای سنجش لوکس از دستگاهی به اسم لوکس متر استفاده می‌کنیم. همچنین برای مکان‌های مختلف استانداردهای شدت روشنایی تعیین شده است.
واحد شدت روشنایی در دیگر دستگاه‌های استاندارد فُت (Phot) است. و در دستگاه استاندارد بین مللی SI لوکس LX است.
در جدول زیر بخشی از استاندارد شدت روشنایی بر حسب لوکس برای شما آماده شده است. می‌دانید که لوکس معیاری قابل اعتماد برای تعیین نور استاندار یا مورد نیاز در محیط‌های مختلف است. این اعداد توسط محاسبات دقیق بدست آمده است.
| کاربرد در محل های مسکونی | حداقل (LX) | پیشنهادی (LX) |
|---|---|---|
| اتاق نشیمن و پذیرایی | 70 | 200 |
| اتاق مطالعه | 150 | 500 |
| آشپزخانه | 100 | 200 |
| روشنایی عمومی اتاق خواب | 50 | 100 |
| روشنایی تخت خواب و میز توالت | 200 | 500 |
| روشنایی عمومی حمام | 50 | 100 |
| پلکان | 100 | 150 |
| راهرو، آسانسور | 50 | 150 |
| دفاتر و اداره ها | حداقل (LX) | پیشنهادی (LX) |
|---|---|---|
| تمام فضاهای کاری عمومی | 200 | 500 |
| واحد حسابداری | 300 | 600 |
| بایگانی | 100 | 300 |
| اتاق نقشه کشی | 500 | 1000 |
| اتاق کنفرانس | 200 | 500 |
| اتاق انتظار و اطلاعات | 150 | 500 |
| پلکان | 100 | 150 |
| راهرو، آسانسور | 50 | 150 |
| کتابخانه ها | حداقل (LX) | پیشنهادی (LX) |
|---|---|---|
| قفسه ها | 100 | 200 |
| سالن مطالعه | 100 | 200 |
| روی میز مطالعه | 300 | 500 |
| مدارس | حداقل (LX) | پیشنهادی (LX) |
|---|---|---|
| کلاس های درس | 200 | 500 |
| تخته سیاه و وایت برد | 300 | 500 |
| آزمایشگاه | 200 | 500 |
| کلاس نقاشی و طراحی | 500 | 700 |
| سالن ورزشی سرپوشیده | 150 | 300 |
| رخت کن، توالت، دستشویی | 50 | 100 |
برای مثال یک لامپ 100 وات چند لوکس است؟ اگر فرض کنیم که یک لامپ 100 ال ای دی حدود 95000 لومن نور تولید می‌کند 50 متر مربع حدود 200 لوکس چگالی شار نوری دارد.
تفاوت لوکس و کاندلا چیست؟
لوکس واحد اندازه گیری شدت روشنایی است و کاندلا واحد اندازه گیری شدت نور است. کاندلا یا CD وابسته به زاویه نور و طراحی لامپ ال ای دی است. کاندلا برای سنجش میزان نوری که در یک جهت خاص وجود دارد، است. واحد لوکس وابسته به مساحت محیط است. در صورت ثابت بودن لومن لامپ اگر مساحت را افزایش دهیم، شدت لوکس یا کمیت شدت روشنایی کاهش پیدا می‌کند.
در نشریه شماره ۱-۱۱۰ دفتر نظام فنی اجرایی جدول شدت روشنایی بر حسب لوکس وجود دارد.
در تفاوت دیگر کاندلا دربارۀ سنجش نور در زاویه خاص صحبت می‌کند و کاملا مرتبط با لامپ است. اما لوکس (Lx) تابع مساحت محیطی است. لوکس معیاری برای سنجش نور یا لومن برای محیط‌های مختلف است. اما کاندلا دربارۀ تعداد لامپ و میزان هم پوشانی نور صحبت خواهد کرد.
اخطار یک لامپ بی کیفیت ال ای دی مضر و یک خورنده پول است. برای خرید لامپ استاندارد ال ای دی لطفا به مقاله راهنمای خرید لامپ ال ای دی مراجعه کنید.
تفاوت شدت نور و شدت روشنایی چیست؟
چگالی شار نوری معیاری وابسته به مساحت و محیط است. اما شدت نور وابسته به محیط نیست بلکه وابسته به منبع نور یا لامپ است. شدت نور در واقع تمام نور تولید شده توسط لامپ است. اما لوکس یا شدت روشنایی با فرمول E = dΦ / dA نوری تولید شده در مساحتی مشخص است. شدت نور با واحد لومن در واقع یک واحد سنجش تولید نور لامپ است. همچنین این معیار برای پیدا کردن لامپ با کیفیت نیز کاربرد دارد.
برای آشنایی بیشتر با شدت نور و یافتن لامپ استاندارد و پرنور به مقاله شدت نور چیست مراجعه کنید.
شدت روشنایی چیست؟ کمیتی برای تامین نور مناسب اماکن
بدون لوکس و شدت روشنایی همه آزرده خاطر خواهند بود! یکی از کاربردهای این کمیت روشنایی تعیین نور مناسب برای امکان مختلف است. احتمالا تجربه سرسام آور کار در محیط کم نور یا هر نوع کم نوری را دارید. این تجربه با دانستن کمیت شدت روشنایی هیچ وقت تکرار نخواهد شد. کم نوری تاثیرات بدی بر روی بدن و مخصوصا چشم‌ها دارد.
در این مقاله در آسیا پرتو با لوکس LX و شدت روشنایی illuminance آشنا شده‌اید. ابتدا تعریفی از کمیت شدت روشنایی خواندید، سپس با لوکس و تفاوت آن با کاندلا آشنا شده اید. در آخر نیز تفاوت بین شدت روشنایی و شدت نور را متوجه شده‌اید. آیا بار هم راجع‌به این کمیت مهم روشنایی سوالی در ذهن دارید؟ تجربه‌ای از کار یا زندگی در نور کم دارید؟ لطفا در بخش دیدگاه سوالات و نظرات خود را همین حالا به ما انتقال دهید.
سوالات متداول
کمیت شدت روشنایی را با دستگاهی به نام لوکس متر اندازهگیری میکنند.
آنچه در این مطلب می خوانید